De Armeense genocide

…  /  Nederland  /  Nederlandse pers  /  1919–1923  /  Armenië ter vredesconferentie

Algemeen Handelsblad, 20 februari 1919
Bron: Delpher

Armenië ter vredesconferentie

(Van onzen medewerker te Lausanne.)

15 Febuari.

Dr. Ohandjanan, de leider der Armenisch-socialistische delegatie op het Int. Soc. Congres, die daar verklaarde dat de Armeniërs (hij bedoelde waarschijnlijk de kleine groep socialistische Armeniërs!) niets verwachten van het Parijsche Congres der verkapte of onverkapte imperialisten, heeft zich blijkbaar bedacht.

Aan een vertegenwoordiger van den "Secolo" heeft hij althans verklaard naar Parijs te vertrekken als lid eener delegatie, die de Armenische belangen aldaar verdedigen zal. "Armenië", zeide hij, "moet al zijne hoop vestigen op de Entente. De Turken hebben ons in korten tijd 28 milliard lire ontstolen. Hoe zullen wij die of een gedeelte ervan, ooit terug krijgen uit eenen faillieten boedel, waarop de Entente zulke geweldige vorderingen heeft, tenzij wij met de Entente eene lijn trekken? Bovendien, het is een feit, dat de Duitschers moreel verantwoordelijk zijn voor de ongehoorde gruwelen door de Turken in Armenië bedreven. Vlak vóór wapenstilstand, tusschen 15 en 17 September 1918, hebben de Turken 30,000 Armeniërs vermoord. De Duitschers geven die slachting toe, al verzwijgen zij precies de helft der slachtoffers. Armenië zou tevreden zijn geweest met autonomie in eene Russische federatie. Thans echter kan het slechts onafhankelijkheid verlangen onder bescherming (niet protectoraat!) eener door den Bond der Volkeren aangewezen groote mogendheid.

Onze verlangens zijn drieërlei:

a. Armenië moet hersteld worden binnen de geographische grenzen welke het vóór den oorlog had en vóór het begin der moordpolitiek van Abdoel Hamied en der Jong-Turken. Het zou derhalve moeten omvatten de zes Armenische vilajets met Cilicië en de Armenische gedeelten in het vroeger Russische Trans-Caucasië;

b. Het onafhankelijke en vereenigde Armenië moet door het Vredescongres erkend worden als hebbende recht op vertegenwoordiging op dit congres;

c. Armenië moet worden toegelaten tot den Bond der Volkeren."

Volgens dr. Ghandjanan zou, niettegenstaande het paar millioen onlangs vermoorden, vereenigd Armenië een bevolking hebben van vijf millioen op een gebied van 300.000 vk. KM. Voor Europa, is dit een bevolking zóó dun als maar weinig voorkomt. In het grootste deel van Azië wordt zóó dicht een bevolking niet gevonden. Grooter dichtheid komt er slechts voor in de landen rondom de Chineesche zeeën op Java en in Indië. Economisch is dit gebied volkomen onafhankelijk. Als graan- en katoenland belooft Armenië tot de rijkste ter wereld te zullen hehooren. En zijn minerale schatten, hoewel slechts voor een klein deel geëxploreerd, zijn zeer groot.

Dat deze socialilisten-leider zich bedacht heeft is een heugelijk feit. Volgens de "Italia" echter heeft Wilson alreeds den anti-socialistischen Armenische Boghas Noebar pasja ontvangen en hem beloofd, dat een Armenische gedelegeerde aan het congres deel zal mogen nemen, te weten dr. Agaronian, president der Armenische constitueerende vergadering, welke juist de stichting der Armenische republiek met Erivan als hoofdstad verwezenlijkt heeft.

Ook hier hebben dus de socialisten Parijs niet te leiden, doch het te volgen.