De Armeense genocide

…  /  Nederland  /  Nederlandse pers  /  1894–1898  /  Nederlandsche Missionarissen in Armenië

Tilburgsche Courant, 2 februari 1896
Bron: Delpher

Nederlandsche Missionarissen in Armenië

Onze landgenoot, de Weleerw. pater Maternus Muré O.S.F., missionaris in het Oosten, zendt ons uit Beyroet het volgend schrijven, ontleend aan de verklaringen van ooggetuigen. Wij haasten ons het te plaatsen, daar het eene merkwaardige aanvulling is van hetgeen tot dusver slechts gedeeltelijk omtrent de gruwelen in Armenië bekend was:

"Te Marache (de standplaats, den Eerw. schrijver aangewezen, doch die hij thans nog niet mag bezetten) begon het groote moordtooneel, nadat reeds verschillende kleinere hadden plaats gehad, op Maandag 11 Nov. ll., tegen 7 uur in den morgen. De Turksche ambtenaren, burgers en soldaten vertoonden zich in de straten onder het geschreeuw: Dood aan de christenen! en met bijlen en andere werktuigen werden de deuren ingeloopen, de huizen open gebroken, en al de mannelijke inwoners die er gevonden werden boven de 15 jaar, onbarmhartig omgebracht. De vrouwen werden geschonden en van hare kleederen beroofd, om op haar geld en juweelen te vinden. Deze verdelging duurde voort, zonder ophouden tot 's avonds laat.

Onze dragoman, een zeer achtbaar man, en goed Katholiek, kon in ons klooster geen toevlucht vinden, daar de straten versperd waren; hij deelde hetzelfde lot met zijn stadgenooten.

Ik ga de onteeringen, aan die arme menschen gepleegd, stilzwijgend voorbij; de pen weigert ze te beschrijven. Daags daarna werden de lijken begraven; doodeenvoudig werd aan de beenen een touw gebonden, en zoo zijn ze naar de kuilen gesleept.

Velen zijn nog gered door de goedwilligheid van eenige Turken. Zoo bijv. namen de Mufti (plaatselijk hoofd van den Turkschen godsdienst) en andere invloedrijke Turken de christelijke naburen in hunne woningen op.

Hieronder de lijst van de dooden, de verwoeste en verbrande huizen, alleen in Marache:

	Dooden	Verbrande huizen	Verwoeste huizen	Menschen door ons onderhouden
Kath.	120	30	330	2600
Prot.	127	15	324	1300
Schism.	575	95	889	4000
	822	140	1543	7900

De meesten dezer menschen worden dagelijks onderhouden door den Katholieken Armenischen bisschop, door de Eerw. paters Franciscanen en door de Armeniërs.

Nu komen we tot de dorpen, behoorende bij Marache: de Franciscaner missiën van Don-Kalè, Jenige-Kalè, Mugioekteresi, enz., te zamen een 20 dorpen. Allen werden verwoest en verbrand. De eerste week van Januari werden 400 personen, waaronder vrouwen en kinderen, naar Marache gebracht, opdat wij hen van den hongerdood zouden bewaren.

De Eerw. pater Salvator Lilli heeft een treurigen dood gevonden; hopen wij, dat hij als martelaar gestorven is. Deze ijverige Franciscaan had zijn standplaats in Mugioekteresi, een dorp 10 uren van Marache. Die goede pater werd met 11 zijner parochianen door den Mir alaj (hoofd van twee Turksche bataljons in dat dorp gekampeerd) aan een bende overgeleverd, om hen te voeren naar Marache. Onderweg echter werden zij aangemaand om hun geloof te verzaken en Turk te worden. Pater Salvator met zijne gezellen weigerden dit kloekmoedig, en daarom werden zij met de bajonetten doorstoken, en hunne lijken tot stof verbrand.

Wat de andere paters betreft (drie Franciscanen van het Heilig Land) men zegt dat zij naar Zeitoen gevlucht zijn; hunne huizen en pastoriën zijn verwoest en verbrand.

Zeitoen wordt tegenwoordig belegerd door 20 Turksche bataljons en door een 10,000 Turken, die geen soldaat zijn. In Zeitoen bevinden zich tusschen de 15.000 à 20,000 menschen, die zich niet overgeven, omdat hun lot hetzelfde zou zijn als dat der anderen.

De Eerw. paters Joannes Scheer en Evaristus van Kroonen zijn nog altijd buiten gevaar."

Mbde.